Tjentište, Dolina heroja

Tjentište, sa malom rijekom Sutjeskom, koja izvire ispod snježnih obronaka Lebršnika i Volujka, na magistralnom putu za Trebinje, najpoznatije je mjesto okupljanja u nekadašnjoj Jugoslaviji.

Tjentište i njegovu Dolinu heroja, kako se prozvalo ovo područje, bilo je najposjećenije mjesto u bivšoj zajedničkoj državi. Gidišnje je dolinu Sutjeske pohodilo milion ljudi sa svih strana!

Bitka na Sutjesci

Tjentište je bilo karavan odmorište još u srednjem vijeku, kada je Bosna pripadala srpskoj državi Raškoj. Međutim, za ovo mjesto se u evropskim i svjetskim krugovima  čulo u novijoj istoriji, jer se ovdje 1943. godine odigrala najkrvavija i presudna bitka Drugog svjetskog rata, protiv njemačkih okupatora. Partizanske snage od oko 17 hiljada boraca, sa ranjenicima, pod komandom Tita, vodile su od 15. maja do 15. juna 1943. godine teške borbe za proboj iz obruča, protiv 127 hiljada njemačkih vojnika. U gudurama Sutjeske i na padinama Vučeva i Zelengore, zauvjek je ostalo gotovo osam hiljada partizana. U spomen kosturnici, neposredno kod spomeniku na Tjentištu, sahranjene su kosti 3301 borca, u bici koja je poznata kao njemačka operacija “Švarc”. Na zidovima Spomen kuće na Tjentištu, kao svojevrsna prozivka, ispisana su imena i prezimena 6508 poginulih partizana, a kasnije je utvrđen identitet ukupno 7356 poginulih. Živote je dalo 10 komandanata batoljona, dva komandanta brigade, 98 komandira čete, 99 politčkih komesara itd. U bici je poginuo i komandant Sava Kovačević i ranjen Josip Broz Tito. U bici na Sutjesci, najviše je poginulo Srba, oko 60%, Hrvata 10%, Muslimana 0,5% itd.

Memorijalni kompleks Tjentište

Sedamdestih godina prošlog vijeka na Tjentištu se gradi Memorijalni spomen-kompleks u čast bitke na Sutjesci, uglavnom dobrovoljnim radom omladine Jugoslavije, u okviru omladinske radne akcije. Podignut je tada veličanstveni spomenik bitke na Sutjesci, rad vajara i arhitekte Milorada Živkovića, iz Beograda, koji se i danas smatra remek djelom evropskog graditeljstva. Spomenik, stilizovan mermerni detalj izlaza iz kanjona Sutjeske, simbol je proboja neprijateljskog obruča. U njegovom podnožju, ispod kamene ploče, sahranjene su kosti 3301 borca. Iznad spomenika, na mermernimj pločama, ispisani su nazivi 16 partizanskih brigada, koje su učestvovale u bici na Sutjesci i koje su proglašene brigadama-herojima.

U neposrednoj blizini spomenika su spomen-kuća bitke na Sutjesci, arhitektonsko djelo Ranka Radovića, u kojoj se, pored imena 6508 poginulih boraca nalazi i 13 fresaka, na kojima je slikar Krsto Hegedušić prikazao motive borbe sa Nijemcima, te Muzej bitke na Sutjesci.

Dan obilježavanja bitke na Sutjesci, 13. juni, nalazi se na spisku najvažnijih datuma u kalendaru najznačajnijih događaja Republike Srpske, koji se obilježava svake godine.

Saržaji i aktivnosti na Tjentištu

U novije vrijeme, u blizini ovog kompleksa, izgrađene su vile za smještaj turista, i savremeni restoran “Komlen”. Južno od Memorijalnog spomen-kompleksa, nalazi se i hotel “Mladost”, sa oko 220 kreveta, Omladinski centar i savremeni prostor za kampovanje, na samoj lijevoj obali Sutjeske.

Odnedavno se ovdje nalazi i savremeni prirodno edukacioni centar, u kome se putem kamera, postavljenih na nekoliko mjesta u prašumi Perućici, može pratit biljni i životinjski život posljednje prašume u Evropi.

Blizu kampa, nalazi se “Jezero”, najveći otvoreni bazen na Jugoistoku Evrope, koga puni rječica Sutjeska i koji je jako posjećen u ljetnim mjesecima. Sam bazen dopunjavaju sportski  tereni - fudbalski stadion i košarkaško igraliste, koji su polovinom jula, svake godine, mjesto održavanja OK Festa, jednog od najvećih i najpopularnijih muzičkih festivala u region. Na Tjentistu se, decenijama, tradicionalno, održava i Auto-moto reli “Sutjeska”.

Od Tjentišta se na sjever, sjeveroistok i sjeverozapad, kreću brojne pješačke i auto staze, do mjesta koja su bila poprište borbe sa Nijemcima. Od centralnog spomenika, kroz gustu bukovu šumu, vijuga staza do Krekova, gdje je poginuo Sava Kovačević i dalje prema Ozrenu, zelengorskom visu, gdje je Tito ranjen. Ova staza presijeca kamionski put prema Donjim i Gornjim Barama, jezerima na Zelengori i dalje prema Ljubinom grobu, gdje su borci, svojim tijelima, štitili izvlačenje Tita, i Vrhovnog štaba. Zapadno od Tjentišta, vodi šumski put na Borovno, Dragoš Sedlo sa ulazom u Perućicu i dalje, prema Vučevu, Prijevoru i Magliću.